Pisanje je složena aktivnost u kojoj učestvuje veliki broj mišića ruke, šake i prstiju, kojom upravlja mozak. Razvojem vizuo-motorne percepcije koja se vremenom automatizuje, pisanje postaje automatska radnja.
Razvoj grafomotorne sposobnosti počinje u uzrastu od 18 meseci ali najčešće se smetnje u njenom razvoju, ako postoje, uočavaju sa polaskom u školu. Fina motorika je od suštinskog značaja za pisanje tako da je važno stimulisati njen razvoj u kućnim uslovima mnogo pre polaska u školu.
Dete u uzrastu od godinu dana drži olovku i njome oponaša šaranje po papiru, a u uzrastu od 18 meseci počinje sa aktivnostima šaranja, škrabanja po papiru, da bi sa dve godine počelo da drži olovku palcem, kažiprstom i srednjim prstom i oponaša povlačenje vertikalne linije. Sa dve i po godine rado se igra olovkom i papirom, povlači vertikalne i horizontalne linije, do treće godine trebalo bi da ume da precrta krug.
Pored aktivnosti koje su direktno usmerene na korišćenje olovke sve ostalo što dete radi rukama doprinosi razvoju fine motorike i grafomotorike.
Da bi dete razvilo sve funkcije šake potrebno je da ima i odgovarajuću stimulaciju putem igre i igračaka. Da bi igra imala puni efekat potrebno je stimulisati dete da se igra u različitim položajima, na leđima, potrbuške, na boku, u sedećem, četvoronožnom, klečećem i stojećem položaju.
Neke od tih aktivnosti su sledeće:
– hvatanje zvečke;
– držanje kocke, premeštanje iz ruke u ruku;
– hvatanje različitih oblika koji su okačeni iznad glave;
– listanje slikovnica;
– maženje lutke,mede;
– kotrljanje,bacanje i hvatanje lopte;
– ubacivanje različitih oblika u odgovarajuće otvore;
– ubacivanje igračaka u kutiju;
– pokazivanje na sebi a kasnije na mami, lutki, medi oko, nos, usta, uši, kosu, ruke, noge, pupak…;
– držanje kašike i pokušaj samostalnog hranjenja;
– povlačenje igračke na uzici;
– šaranje olovkom po papiru;
– samostalno držanje čaše iz koje pije vodu;
– svlačenje i oblačenje odeće i obuće;
– stavljanje poklopca na kutiju;
– otvaranje i zatvaranje flaše;
– navijanje igračke;
– stavljanje sitnih predmeta(zrna pasulja,kukuruza,pirinča)u flašicu uz oprez i obavezno prisustvo odraslih;
– nizanje perli,makarona,raznobojnih isečenih slamki;
– cepkanje papira;
– mešanje testa, plastelina;
– slaganje bockalica uz oprez;
– otkopčavanje i zakopčavanje dugmića;
– igrice za diferencijaciju prstića tapkanjem uz određene pesmice.
Pored toga što ove aktivnosti doprinose razvoju grube i fine motorike, razvoju vizuo-motorne koordinacije, orijentacije u prostoru, usvajanje telesne šeme one doprinose i razvoju usmeravanja i održavanja pažnje i koncentracije deteta.
Zato je neophodno da se roditelji obuče pravilnoj stimulaciji deteta, da mu omoguće da samo isproba svoje mogućnosti a da mu pomognu samo u onome što ono samostalno ne može da izvede.
Imitiranjem i uvežbavanjem veština, dete povećava samostalnost u igri i realnim situacijama što povećava njegovo samopouzdanje.
Izostanak nekih od veština ili nepotpuna razvijenost grube i fine motorike vrlo često je uzrok problema u pisanju deteta koje je pošlo u školu. Svakodnevna, višečasovna upotreba računara deci uskraćuje razvoj punog potencijala ruke i šake, ono sve manje piše i crta rukom, pored fizičke neaktivnosti i nepravilnog držanja dete kasnije može imati smetnje u pisanju.
Danijela Marijanović
Master Defektolog-Somatoped
Izvor: Trudnoćaizdravlje