Polazak u prvi razred predstavlja prvi ispit zrelosti i važan događaj za buduće školarce. Međutim, ovaj period za roditelje dece sa dijagnozom nekog razvojnog poremećaja, često nosi i dilemu – da li je bolje odložiti školu?
Jedan od najčešćih jezičkih poremećaja kod nas je razvojna disfazija. To je specifičan poremećaj jezika karakterističan po zakasnelom i usporenom razvoju jezičkih sposobnosti koji nije udružen sa intelektualnom ometenošću, senzornim smetnjama ili nekim drugim deficitom.
Jednostavno, ova deca su prosečne ili nadprosečne inteligencije, ali kasnije progovaraju. Kada se govor razvije, uglavnom je agramatičan i zbog loše artikulacije nerazumljiv za širu okolinu. Ređe, smetnje zahvataju sposobnost razumevanja, što se manifestuje neodazivanjem na ime i nemogućnošću izvršavanja verbalnih naloga. Kada roditelji primete ove simptome veoma je važno da se obrate logopedu za savet, procenu i planiranje tretmana.
Suočavanje sa dijagnozom razvojne disfazije, uključuje spremnost na dugotrajan i posvećen rad. Ali, pravovremena intervencija i stručno vođen tretman daju dobre rezultate. Kod neke dece se mogu zadržati epizode agramatičnog govora ili im je neophodna dodatna podrška pri savladavanju tehnike čitanja i pisanja, ali većina prevazilazi razvojne probleme, dostiže nivo jezičke zrelosti svojih vršnjaka i uspešno se uključuje u školski sistem.
Logopedsko testiranje pred upis u prvi razred podrazumeva utvrđivanje govorno-jezičkog statusa i procenu sposobnosti kao što su:
- pažnja,
- poznavanje frekventnih pojmova,
- kvalitet izgovora glasova,
- gramatičnost iskaza,
- samostalno prepričavanje događaja,
- poznavanje strukture reči,
- nivo razvijenosti grafomotorike…
Nezrele govorno-jezičke sposobnosti mogu biti uzrok smetnji čitanja i pisanja, lošijeg školskog postignuća, niskog samopouzdanja i drugih emocionalnih problema. U tom slučaju, dodatno vreme za vežbanje i sazrevanje smanjiće rizik od nastanka ovih teškoća. Zato, ukoliko su simptomi razvojne disfazije izraženiji, nisu na vreme prepoznati ili je dete kasno uključeno u logopedski tretman, opravdano je razmišljati o mogućnosti odlaganja škole. Odluku će, uz konsultacije sa stručnjacima, doneti roditelji u najboljem interesu deteta.
Autor: Vesna Jerinić dipl. defektolog-logoped u centru za defektološku podršku razvoju i učenju – ABC dete