Roditeljstvo se s pravom smatra jednom od najlepših ali ujedno i najtežih životnih uloga. Količina odgovornosti koja je odjednom stavljena pred nas lako može da nam se učini kao nesavladiva prepreka koja sa sobom povlači i druge probleme, skopčane sa sumnjom da nismo dorasli jednoj tako važnoj i zahtevnoj ulozi.
Kako bi razumeo na koji način najbolje može da odgovori potrebama svog deteta, roditelj može da usvoji određena znanja i veštine koje će mu pomoći u osluškivanju detetovih razvojnih potreba. A to nije moguće bez poznavanja procesa koji se odvijaju u detinjstvu, a koji najčešće predstavljaju osnovu za dalji razvoj ličnosti onda kada dete prestane da bude dete i zakorači u svet odraslih.
Poznati razvojni psiholog i psihoanalitičar Erik Erikson tokom svog profesionalnog rada veoma intenzivno se bavio definisanjem i proučavanjem životnih faza kroz koje čovek tokom svog života prolazi. Njegova koncepcija usvojena je od strane velikog broja stručnjaka koji se bave proučavanjem ljudskog razvoja od rođenja do smrti (takozvane ontogeneze). Erikson smatra da svaka od tih faza sadrži razvojni zadatak, odnosno krizu koji bi trebalo da se razreši do izlaska iz faze koji je uglavnom uslovljen vremenom i životnim okolnostima, inače će se kriza preneti u narednu fazu, ali usložnjena i pojačana dodatnim krizama karakterističnim za tu fazu.
Tako Erikson detinjstvo opisuje kroz ukupno četiri faze. Prva faza nazvana je faza sticanja osnovnog poverenja i traje tokom prve godine života. Osnovni zadatak ove faze je izgrađivanje poverenja koje predstavlja temelj kasnijeg samoprihvatanja i ljubavi prema drugima, a po uzoru na odnos sa majkom, odnosno sa osobom koja se stara o detetu. U slučaju neuspešno izvršenog zadatka, može doći do izgradnje osnovnog nepoverenja koje dalje obeležava put ka identitetu. Tokom druge godine nastupa faza sticanja autonomije, a njen zadatak je sticanje samopouzdanja, osećanja moći i ponosa spram doživljaja deteta da je nemoćno, loše i neposlušno.
Sledeća je faza sticanja inicijative, koja se odvija tokom predškolskog uzrasta, a njen zadatak je upravo izgrađivanje inicijative, koja će kasnije biti osnova za težnju ka postignuću. U slučaju neuspeha javljaju se agresija, otpor i stid prema svemu što je novo, propraćeno osećajem krivice kada se rešenje problema ne traži u poznatim i dozvoljenim okvirima. Kada je već u školi, dete ulazi u fazu usvajanja odgovornosti. Osnovni zadatak ove faze je identifikacija sa figurom učitelja koji se pojavljuje u detetovom životu. U ovoj fazi menja se odnos deteta prema roditeljima i prema sebi. Ukoliko je dete preterano izloženo zaštiti i poređenju sa rezultatima svojih vršnjaka, ono može pokazivati tendenciju ka nesamostalnosti ili osećanju inferiornosti, što za posledicu može imati neusvajanje odgovornosti i razvijanje osećanja manje vrednosti.
Postoje stvari u vaspitanju deteta sa kojima roditelji, uz svu požrtvovanost i dobru nameru, ne umeju da se izbore. To nikako ne znači da nisu zainteresovani; već svim stručnjacima u oblasti razvojne psihologije ova činjenica poručuje da ljudi tokom formalnog obrazovanja ili putem neformalne edukacije kroz medije, štampu i druge izvore informisanja ne dobijaju odgovore na izuzetno važna pitanja pred kojima će se pre ili kasnije naći. Neka od tih pitanja su: kako da pomognem detetu koje se ne druži sa drugom decom; šta da radim ako mokri u krevet ili muca; kako da mu saopštim da je blizak član porodice umro, kako će to doživeti; da li decu treba lagati i ulepšavati realnost; kako da komuniciram sa detetom da me ono razume; i još bezbroj pitanja koja svaki roditelj ima u svojoj glavi, ali se nada da će njega, baš nekim čudom, taj problem zaobići.
Važno je znati da rešenje uglavnom postoji, a to je rad na osluškivanju sopstvenih potreba kao roditelja i potreba deteta, te usklađivanje tih potreba, kao i rad na komunikaciji i razumevanju konteksta detetovog razvoja, kako bismo od dobrih roditelja postali još bolji.
Izvor: bjanko.co.rs