Za razliku od tačke, koja ima prilično pojednostavljenu logiku primene, znak tačka i zarez nema tako široku upotrebu i podleže tačno definisanim pravilima. Kada ovaj znak nađemo u nekom tekstu, često je to na pogrešnom mestu. Radi se o znaku koji može da ima višestruku ulogu u rečenici, i koji je vrlo zgodan za isticanje pojedinih delova rečenice, odnosno da se naglasi određena misao.
Dakle, tačka i zarez (;) se upotrebljavaju u sledećim slučajevima:
a) Kada se prilikom nabrajanja navodi više grupa reči koje jedna prema drugoj čine izvesnu posebnost, a ipak predstavljaju celinu:
Zemlja!… U njoj rastu žita. Na njoj raste stoka. Rastu na njoj: pšenica, kukuruz, ječam, ovas, raž, pasulj i krompir, paprika i patlidžan; pa konji, volovi, krave i koze, svinje i ovce, prasad i jaganjci. (M. Oljača)
b) Između simetričnih delova rečeničnog perioda u kojima se razvija ista misao:
Laćao se Salomon i junačkih posala: pošao na more, ali ga vratiše, da nije za to; utisnuo se među ribare, pa ga pognaše i otud, da je donio nesreću; dade ga mati seoskom kovaču – ali mu nije imao ruku da udara teškim batom. (V. Novak)
– Ali dijete ne budi plašljivo, pa poteci za jednu kamaru – ne da se odnijeti; poteci za drugu – ne da se odnijeti; poteci za treću – ne da se odnijeti. (Narodna pripovjetka)
v) Kad se delovi rečeničnog niza (da bi se jače misaono istakli) žele snažnije izdvojiti jedan od drugog:
Oni su u noći osluškivali tok ćudljive Neretve koja jede zemlju i podriva stene; bdeli, da bi videli da li bdi straža na bedemu; i strepeli od zavere, mita i varke, od ljudskog lukavstva. (I. Andrić)
g) Između skupova od više rečenica kad je veza među rečenicama u skupovima uža, odnosno kad se uzajamno povezani smisao ne može uobličiti samo u jednu složenu rečenicu:
Vetrovi putuju i kiše idu, dobre i plodne, uvijek jednake, a zastave se polako rastaču i cijepaju; i boje blijede i sve se zaboravlja, a čovjek ostaje uvijek isti, pognut nad bolom i ustrajan u radu; venu vijenci i trunu zastave, a ostaje čovjek koji sije i radi i kiša koja mu pomaže. (I. Andrić)
d) Između delova rečeničnog niza kad započinju slovima abecede (azbuke), brojevima, crticama i slično.