Prevremeno rođenje jedan je od značajnih faktora rizika koji može ostaviti posledice na celokupan razvoj.
Šta je prevremeno rođena beba?
Iako se nekad to posmatralo kroz kilažu bebe po rođenju, u novije vreme se veća pažnja posvećuje nedelji u kojoj je beba rođena. Tako se prevremeno rođenim smatraju deca koja su na svet došla pre 37. nedelje trudnoće. Svetska zdravstvena organizacija postavila je i prilično jasne kriterijume na osnovu kojih se utvrđuje i stepen prevremenog porođaja. Pa tako postoje:
- izrazito prevremeno rođene bebe ( <28. nedelje trudnoće)
- jako prevremeno rođene bebe (28. – 32. nedelje trudnoće)
- srednje do kasno prevremeno rođene bebe ( 32. – 37. nedelja trudnoće)
Najveći broj prevremeno rođene dece (njih 80%) svrstava se u kategoriju srednje do kasno prevremeno rođenih. SZO, takođe, raspolaže podacima po kojima se 15% dece godišnje rodi pre termina.
Ne postoji jedinstven i dokazan uzrok prevremenog rođenja. Uzroci su raznoliki te su često posledica više faktora.
Istraživanja su pokazala da prevremeno rođena deca, u prvoj godini, manje vokaliziraju pa se njihovo brbljanje kvalitativno razlikuje od brbljanja dece rođene u terminu. Takođe, koriste manji broj gestova u ranom komunikacijskom razvoju, a od vršnjaka rođenih u terminu mogu imati i slabiji rečnik.
Zanimljiv je i podatak da se problem u razvoju govora prevremeno rođene dece češće javlja kod dečaka, nego kod devojčica.
Smetnje u kognitivnom i jezičnom razvoju u predškolskom uzrastu imaju svoj uticaj i na dalji razvoj deteta, u školskom uzrastu, kad je reč o usvajanju predveština potrebnih za usvajanje čitanja i pisanja.
Važno je naglasiti da se kod prevremenog rođenja ne može tačno predvideti hoće li i do koje mere uticati na razvoj deteta. Sam proces razvoja pod uticajem je i socijalnih faktora kao i pridruženih neuroloških faktora koji prate prematuritet (krvarenje, postnatalna oštećenja).
Ono što je ohrabrujuće jeste činjenica da prevremeno rođenje predstavlja jedan od jasnijih neurorizičnih faktora jer je uočljiv i ne može se prevideti. Budući da je dokazano da prevremeno rođenje sa sobom može nositi čitav spektar teškoća, uključujući govorno – jezične i razvojne teškoće, logoped je član tima u praćenju dece s neurorizikom.
Ipak, kako ceo proces razvoja dece koja se prevremeno rode nije ni približno do kraja istražen, svako novo otkriće je od velikog značaja i predstavlja nadu više da će još jedan broj ove dece uspeti da sve teškoće potpuno prevaziđe.