Izmene u programima za takmičenja iz srpskog jezika za 2023/2024.

Program takmičenja Književna olimpijada je izmenjen za 2023/2024. školsku godinu. Ceo program takmičenja Književna olimpijada za OŠ i SŠ možete videti ispod ili preuzeti ovde – osnovna školasrednja škola. Ove izmene će biti objavljene u Informatoru sa predstojećeg, 65. Republičkog zimskog seminara. Program Takmičenja iz srpskog jezika i jezičke kulture ostaje nepromenjen i možete ga pronaći u Informatoru sa 64. Republičkog zimskog seminara.

Foto: Canva

OSNOVNA ŠKOLA

PETI RAZRED

Izostavljena su pojedina dela predviđena Nastavnim programom za peti razred osnovnog obrazovanja i vaspitanja: dela obuhvaćena dopunskim izborom, naučnopopularni i informativni tekstovi, kao i pojedina dela predviđena Programom između kojih je moguć odabir za obradu.

LIRIKA

  1. Narodna lirska mitološka pesma: Vila zida grad
  2. Narodna lirska pesma o radu: Jablanova moba
  3. Narodna lirska porodična pesma: Najveća je žalost za bratom
  4. Dušan Vasiljev: Domovina
  5. Vojislav Ilić: Zimsko jutro
  6. Desanka Maksimović: Srebrne plesačice
  7. Peđa Trajković: Kad knjige budu u modi

EPIKA

1. Narodna šaljiva pripovetka: Ero s onoga svijeta

2. Narodna novela: Djevojka cara nadmudrila

3. Milovan Glišić: Prva brazda

4. Stevan Sremac: Čiča Jordan (odlomak)

5. Branko Ćopić: Pohod na Mjesec

6. Ivo Andrić: Mostovi

7. Danilo Kiš: Dečak i pas

8. Anton Pavlovič Čehov: Šala

9. Epske narodne pesme (o Nemanjićima i Mrnjavčevićima – pretkosovski tematski krug: Sveti Savo, Ženidba DušanovaUroš i Mrnjavčevići)

10. Kratke folklorne forme (pitalice, brzalice, poslovice, zagonetke)

11. Branislav Nušić: Hajduci

12. Mark Tven: Doživljaji Toma Sojera

13. Igor Kolarov: Agi i Ema

DRAMA

1. Branislav Nušić: Kirija

Književni termini i pojmovi

Pesnik i lirski subjekat.

Motivi i pesničke slike kao elementi kompozicije lirske pesme.

Vrsta strofe prema broju stihova u lirskoj pesmi: katren.

Vrsta stiha po broju slogova (deseterac i osmerac).

Odlike lirske poezije: slikovitost, ritmičnost, emocionalnost.

Stilske figure: epitet, onomatopeja, personifikacija, poređenje.

Vrste autorske i narodne lirske pesme: opisne (deskriptivne), rodoljubive (patriotske); mitološke, pesme o radu (posleničke) i porodične.

Pisac i pripovedač.

Oblici kazivanja: pripovedanje u prvom i trećem licu.

Fabula: nizanje događaja, epizode, poglavlja.

Karakterizacija likova – način govora, ponašanje, fizički izgled, životni stavovi, etičnost postupaka.

Vrste epskih dela u stihu i prozi: epska narodna pesma, bajka.

(narodna i autorska), novela (narodna i autorska), šaljiva narodna priča.

Pozorišna predstava i drama.

Čin, pojava, lica u drami, dramska radnja. Scena, kostim, gluma, režija.

Dramske vrste: jednočinka, radio-drama.

ŠESTI RAZRED

Izostavljena su pojedina dela predviđena Nastavnim programom za šesti razred osnovnog obrazovanja i vaspitanja: dela obuhvaćena dopunskim izborom, naučnopopularni i informativni tekstovi, kao i pojedina dela predviđe­na Programom između kojih je moguć odabir za obradu.

LIRIKA

1. Đura Jakšić: Veče

2. Jovan Dučić: Selo

3. Miroslav Antić: Plava zvezda

4. Aleksa Šantić: O, klasje moje

5. Desanka Maksimović: Gračanica

6. Vojislav Ilić: Sveti Sava

7. Stevan Raičković: Hvala suncu, zemlji, travi

8. Milovan Danojlić: Ovaj dečak zove se Pepo Krsta

9. Sergej Jesenjin: Pesma o keruši

EPIKA

1. Narodna epska pesma: Smrt Majke Jugovića

2. Narodna epska pesma: Car Lazar i carica Milica

3. Narodna epska pesma: Marko Kraljević ukida svadbarinu

4. Petar Kočić: Jablan

5. Isidora Sekulić: Bure

6. Branko Ćopić: Čudesna sprava

7. Ivo Andrić: Aska i vuk

8. Anton Pavlovič Čehov: Vanjka

9. Branislav Nušić: Autobiografija (odlomci iz akreditovanih čitanki)

10. Anđela Naneti: Moj deka je bio trešnja

11. Branko Ćopić: Orlovi rano lete

DRAMA

1. Kosta Trifković: Izbiračica (odlomak)

Književni termini i pojmovi

Vrsta strofe prema broju stihova u lirskoj pesmi: distih; tercet; vrsta stiha po broju slogova (lirski i epski deseterac).

Odlike lirske poezije: naglasak reči i ritam; rima – parna, ukrštena, obgrljena; uloga rime u oblikovanju stiha.

Stilske figure: kontrast, hiperbola.

Vrste autorske i narodne lirske pesme: socijalne pesme, ditiramb, elegija; obredne pesme (koledarske, kraljičke, dodolske, božićne).

Osnovna tema i ključni motivi.

Oblici kazivanja: naracija (hronološko pripovedanje), opisivanje, dijalog, monolog.

Fabula/radnja, redosled događaja.

Vrste epskih dela: pripovetka, roman.

Kulturno-istorijsko predanje (npr. Smrt Marka Kraljevića)

Dramske vrste: komedija – osnovne odlike.

Monolog i dijalog u drami.

Didaskalije, replike.

Etape dramske radnje (zaplet i rasplet).

SEDMI RAZRED

Školski nivo takmičenja iz književnosti podrazumevaće nastavno gradivo 5. i 6. razreda iz oblasti Književnost, kao i savladane sadržaje iz 7. razreda do kraja prvog polugodišta, zaključno sa decembrom.

Opštinski nivo takmičenja obuhvatiće i gradivo predviđeno za januar i februar. Za okružni nivo takmičenja potrebno je da učenici izuče i dela planirana za mart predlogom rasporeda gradiva. Za republički nivo takmičenja učenici će pripremiti gradivo sedmog razreda do prolećnog raspusta, uz poznavanje ranije obrađenog gradiva u petom i šestom razredu drugog ciklusa osnovnog obrazovanja i vaspitanja.

Izostavljena su pojedina dela predviđena Nastavnim programom za sedmi razred osnovnog obrazovanja i vaspitanja: dela obuhvaćena dopunskim izborom, naučnopopularni i informativni tekstovi, kao i pojedina dela predviđena Programom između kojih je moguć odabir za obradu.

Poznavanje književnih termina ispitivaće se i na poznatim i na učenicima nepoznatim tekstovima, datim u kraćem odlomku ili u formi rečenice u zadatku.

Opštinski nivo takmičenja

1. Miroslav Antić: Plavi čuperak (izbor), Šašava knjiga (izbor)

2. Rabindranat Tagore: Papirni brodovi

3. Desanka Maksimović: Krvava bajka

4. Stevan Raičković: Posle kiše

5. Vislava Šimborska: Oblaci

6. Antoan de Sent Egziperi: Mali Princ

7. Narodne bajke: MeđedovićČudotvorni prstenZlatoruni ovan

8. Petar Kočić: Kroz mećavu

9. Ana Frank: Dnevnik Ane Frank (odlomak)

10. Alfons Dode: Poslednji čas

11. Dušan Kovačević: Svemirski zmaj

12. Sveti Sava u književnosti: odlomak iz Žitija Svetog Si­meona(o oproštaju oca od sina); izbor iz narodnih priča i predanja (na primer Sveti Sava i đavo, legen­de o Svetom Savi); izbor iz autorske poezije o Svetom Savi (Matija Bećković: Priča o Svetom Savi)

12. Poslovice; izreke; pitalice; zagonetke.

Okružni nivo takmičenja

1. Mihajlo Pupin: Sa pašnjaka do naučenjaka (odlomak)

2. Milan Rakić: Božur

3. Epske narodne pesme pokosovskog tematskog kruga (Smrt vojvode PrijezdeDioba Jakšića)

4. Vladislav Petković Dis: Među svojima

5. Milutin Bojić: Plava grobnica

6. Miloš Crnjanski: Naša nebesa (Krf, plava grobnica –odlomak)

7. Epske narodne pesme o hajducima (Mali Radojica,Stari Vujadin, Starina Novak i knez Bogosav)

8. Janko Veselinović: Hajduk Stanko (odlomci iz akreditovanih čitanki)

Republički nivo takmičenja

1. Epske narodne pesme o uskocima (Ivo Senković i aga od Ribnika, Ropstvo Janković Stojana)

2. Stefan Mitrov Ljubiša: Kanjoš Macedonović (odlomak)

3. Jovan Sterija Popović: Pokondirena tikva

4. Jovan Jovanović Zmaj: Jututunska juhahaha

5. Radoje Domanović: Vođa (odlomak)

6. Jovan Dučić: Podne

Književni termini i pojmovi

Opkoračenje.

Refren.

Cezura.

Vezani i slobodni stih.

Autorske lirske pesme: refleksivna i satirična pesma.

Jezičko-stilska izražajna sredstva: metafora, alegorija, gradacija, simbol, slovenska antiteza, figure ponavljanja (asonanca i aliteracija).

Funkcija motiva u kompoziciji lirske pesme.

Pesma u prozi.

Fabula i siže.

Statički i dinamički motivi.

Kompozicija.

Epizoda.

Idejni sloj književnog teksta.

Humor, ironija i satira.

Vrste karakterizacije književnog lika.

Unutrašnji monolog.

Hronološko i retrospektivno pripovedanje.

Dnevnik.

Putopis.

Autobiografija.

Legendarna priča.

Predanja o postanku bića, mesta i stvari.

Aforizam.

Poslovice, izreke; pitalice; zagonetke.

Dramska radnja; etape dramske radnje: uvod, zaplet, vrhunac, peripetija, rasplet.

Dramska situacija.

Drama u užem smislu.

OSMI RAZRED

Školski nivo takmičenja iz književnosti podrazumevaće nastavno gradivo 5, 6. i 7. razreda iz oblasti Književnost, kao i savladane sadržaje iz 8. razreda do kraja prvog polugodišta, zaključno sa decembrom.

Opštinski nivo takmičenja obuhvatiće i gradivo predviđeno za januar i februar. Za okružni nivo takmičenja potrebno je da učenici izuče i dela planirana za mart predlogom rasporeda gradiva. Za republički nivo takmičenja učenici će pripremiti gradivo osmog razreda u celosti, uz poznavanje ranije obrađenog gradiva u razredima drugog ciklusa osnovnog obrazovanja i vaspitanja.

Izostavljena su pojedina dela predviđena Nastavnim programom za osmi razred osnovnog obrazovanja i vaspitanja: dela obuhvaćena dopunskim izborom, naučnopopularni i informativni tekstovi, kao i pojedina dela predviđena Programom između kojih je moguć odabir za obradu.

Poznavanje književnih termina ispitivaće se i na poznatim i na učenicima nepoznatim tekstovima, datim u kraćem odlomku ili u formi rečenice u zadatku.

Opštinski nivo takmičenja

1. Dositej Obradović: Život i priključenija

2. Narodne epske pesme: Početak bune protiv dahija, Boj na Mišaru, Boj na Čokešini

3. Vuk Stefanović Karadžić: Žitije Ajduk Veljka Petrovića,O narodnim pevačima

4. Prota Mateja Nenadović: Memoari (odlomak)

5. Đura Jakšić: Otadžbina

6. Simo Matavulj: Pilipenda

7. Laza Lazarević: Sve će to narod pozlatiti

8. Momčilo Nastasijević: Truba

9. Branimir Ćosić: Pokošeno polje (odlomak iz poglavlja „Čitava jedna mladost”)

10. Danilo Kiš: Noć i magla

11. Miloš Crnjanski: Seobe I (odlomak)

12. Klod Kampanj: Zbogom mojih petnaest godina

Okružni nivo takmičenja

1. Petar II Petrović Njegoš: Gorski vijenac (odlomak Badnje veče)

2. Jovan Jovanović Zmaj: Đulići (izbor); Svetli grobovi

3. Branko Radičević: Đački rastanak

4. Narodne lirske ljubavne pesme: Srpska djevojka, Ljubavni rastanak

5. Narodna epsko-lirska pesma: Ženidba Milića Barjaktara

6. Desanka Maksimović: Proletnja pesma Opomena

7. Vasko Popa: Očiju tvojih da nije

8. Marina Cvetajeva: Mesečev sjaj

Republički nivo takmičenja

1. Petar Kočić: Jazavac pred sudom(odlomak)

2. Ivo Andrić: Izbor pripovedaka o deci (Deca, Knjiga, Panorama)

3. Ivan V. Lalić: Vetar

4. Branislav Nušić: Sumnjivo lice

5. Molijer: Građanin plemić (odlomak)

Književni termini i pojmovi

Stilska sredstva: anafora i epifora, apostrofa.

Lirske vrste: narodne ljubavne pesme, običajne pesme (svatovske, tužbalice i zdravice); ljubavna pesma (autorska).

Epsko-lirske vrste: poema, balada.

Dramski spev.

Memoari.

Biografija.

Izmene u srednjim školama potražite OVDE.