Program takmičenja Književna olimpijada je izmenjen za 2023/2024. školsku godinu. Ceo program takmičenja Književna olimpijada za OŠ i SŠ možete videti ispod ili preuzeti ovde – osnovna škola, srednja škola. Ove izmene će biti objavljene u Informatoru sa predstojećeg, 65. Republičkog zimskog seminara. Program Takmičenja iz srpskog jezika i jezičke kulture ostaje nepromenjen i možete ga pronaći u Informatoru sa 64. Republičkog zimskog seminara.
OSNOVNA ŠKOLA
PETI RAZRED
Izostavljena su pojedina dela predviđena Nastavnim programom za peti razred osnovnog obrazovanja i vaspitanja: dela obuhvaćena dopunskim izborom, naučnopopularni i informativni tekstovi, kao i pojedina dela predviđena Programom između kojih je moguć odabir za obradu.
LIRIKA
- Narodna lirska mitološka pesma: Vila zida grad
- Narodna lirska pesma o radu: Jablanova moba
- Narodna lirska porodična pesma: Najveća je žalost za bratom
- Dušan Vasiljev: Domovina
- Vojislav Ilić: Zimsko jutro
- Desanka Maksimović: Srebrne plesačice
- Peđa Trajković: Kad knjige budu u modi
EPIKA
1. Narodna šaljiva pripovetka: Ero s onoga svijeta
2. Narodna novela: Djevojka cara nadmudrila
3. Milovan Glišić: Prva brazda
4. Stevan Sremac: Čiča Jordan (odlomak)
5. Branko Ćopić: Pohod na Mjesec
6. Ivo Andrić: Mostovi
7. Danilo Kiš: Dečak i pas
8. Anton Pavlovič Čehov: Šala
9. Epske narodne pesme (o Nemanjićima i Mrnjavčevićima – pretkosovski tematski krug: Sveti Savo, Ženidba Dušanova, Uroš i Mrnjavčevići)
10. Kratke folklorne forme (pitalice, brzalice, poslovice, zagonetke)
11. Branislav Nušić: Hajduci
12. Mark Tven: Doživljaji Toma Sojera
13. Igor Kolarov: Agi i Ema
DRAMA
1. Branislav Nušić: Kirija
Književni termini i pojmovi
Pesnik i lirski subjekat.
Motivi i pesničke slike kao elementi kompozicije lirske pesme.
Vrsta strofe prema broju stihova u lirskoj pesmi: katren.
Vrsta stiha po broju slogova (deseterac i osmerac).
Odlike lirske poezije: slikovitost, ritmičnost, emocionalnost.
Stilske figure: epitet, onomatopeja, personifikacija, poređenje.
Vrste autorske i narodne lirske pesme: opisne (deskriptivne), rodoljubive (patriotske); mitološke, pesme o radu (posleničke) i porodične.
Pisac i pripovedač.
Oblici kazivanja: pripovedanje u prvom i trećem licu.
Fabula: nizanje događaja, epizode, poglavlja.
Karakterizacija likova – način govora, ponašanje, fizički izgled, životni stavovi, etičnost postupaka.
Vrste epskih dela u stihu i prozi: epska narodna pesma, bajka.
(narodna i autorska), novela (narodna i autorska), šaljiva narodna priča.
Pozorišna predstava i drama.
Čin, pojava, lica u drami, dramska radnja. Scena, kostim, gluma, režija.
Dramske vrste: jednočinka, radio-drama.
ŠESTI RAZRED
Izostavljena su pojedina dela predviđena Nastavnim programom za šesti razred osnovnog obrazovanja i vaspitanja: dela obuhvaćena dopunskim izborom, naučnopopularni i informativni tekstovi, kao i pojedina dela predviđena Programom između kojih je moguć odabir za obradu.
LIRIKA
1. Đura Jakšić: Veče
2. Jovan Dučić: Selo
3. Miroslav Antić: Plava zvezda
4. Aleksa Šantić: O, klasje moje
5. Desanka Maksimović: Gračanica
6. Vojislav Ilić: Sveti Sava
7. Stevan Raičković: Hvala suncu, zemlji, travi
8. Milovan Danojlić: Ovaj dečak zove se Pepo Krsta
9. Sergej Jesenjin: Pesma o keruši
EPIKA
1. Narodna epska pesma: Smrt Majke Jugovića
2. Narodna epska pesma: Car Lazar i carica Milica
3. Narodna epska pesma: Marko Kraljević ukida svadbarinu
4. Petar Kočić: Jablan
5. Isidora Sekulić: Bure
6. Branko Ćopić: Čudesna sprava
7. Ivo Andrić: Aska i vuk
8. Anton Pavlovič Čehov: Vanjka
9. Branislav Nušić: Autobiografija (odlomci iz akreditovanih čitanki)
10. Anđela Naneti: Moj deka je bio trešnja
11. Branko Ćopić: Orlovi rano lete
DRAMA
1. Kosta Trifković: Izbiračica (odlomak)
Književni termini i pojmovi
Vrsta strofe prema broju stihova u lirskoj pesmi: distih; tercet; vrsta stiha po broju slogova (lirski i epski deseterac).
Odlike lirske poezije: naglasak reči i ritam; rima – parna, ukrštena, obgrljena; uloga rime u oblikovanju stiha.
Stilske figure: kontrast, hiperbola.
Vrste autorske i narodne lirske pesme: socijalne pesme, ditiramb, elegija; obredne pesme (koledarske, kraljičke, dodolske, božićne).
Osnovna tema i ključni motivi.
Oblici kazivanja: naracija (hronološko pripovedanje), opisivanje, dijalog, monolog.
Fabula/radnja, redosled događaja.
Vrste epskih dela: pripovetka, roman.
Kulturno-istorijsko predanje (npr. Smrt Marka Kraljevića)
Dramske vrste: komedija – osnovne odlike.
Monolog i dijalog u drami.
Didaskalije, replike.
Etape dramske radnje (zaplet i rasplet).
SEDMI RAZRED
Školski nivo takmičenja iz književnosti podrazumevaće nastavno gradivo 5. i 6. razreda iz oblasti Književnost, kao i savladane sadržaje iz 7. razreda do kraja prvog polugodišta, zaključno sa decembrom.
Opštinski nivo takmičenja obuhvatiće i gradivo predviđeno za januar i februar. Za okružni nivo takmičenja potrebno je da učenici izuče i dela planirana za mart predlogom rasporeda gradiva. Za republički nivo takmičenja učenici će pripremiti gradivo sedmog razreda do prolećnog raspusta, uz poznavanje ranije obrađenog gradiva u petom i šestom razredu drugog ciklusa osnovnog obrazovanja i vaspitanja.
Izostavljena su pojedina dela predviđena Nastavnim programom za sedmi razred osnovnog obrazovanja i vaspitanja: dela obuhvaćena dopunskim izborom, naučnopopularni i informativni tekstovi, kao i pojedina dela predviđena Programom između kojih je moguć odabir za obradu.
Poznavanje književnih termina ispitivaće se i na poznatim i na učenicima nepoznatim tekstovima, datim u kraćem odlomku ili u formi rečenice u zadatku.
Opštinski nivo takmičenja
1. Miroslav Antić: Plavi čuperak (izbor), Šašava knjiga (izbor)
2. Rabindranat Tagore: Papirni brodovi
3. Desanka Maksimović: Krvava bajka
4. Stevan Raičković: Posle kiše
5. Vislava Šimborska: Oblaci
6. Antoan de Sent Egziperi: Mali Princ
7. Narodne bajke: Međedović, Čudotvorni prsten, Zlatoruni ovan
8. Petar Kočić: Kroz mećavu
9. Ana Frank: Dnevnik Ane Frank (odlomak)
10. Alfons Dode: Poslednji čas
11. Dušan Kovačević: Svemirski zmaj
12. Sveti Sava u književnosti: odlomak iz Žitija Svetog Simeona(o oproštaju oca od sina); izbor iz narodnih priča i predanja (na primer Sveti Sava i đavo, legende o Svetom Savi); izbor iz autorske poezije o Svetom Savi (Matija Bećković: Priča o Svetom Savi)
12. Poslovice; izreke; pitalice; zagonetke.
Okružni nivo takmičenja
1. Mihajlo Pupin: Sa pašnjaka do naučenjaka (odlomak)
2. Milan Rakić: Božur
3. Epske narodne pesme pokosovskog tematskog kruga (Smrt vojvode Prijezde, Dioba Jakšića)
4. Vladislav Petković Dis: Među svojima
5. Milutin Bojić: Plava grobnica
6. Miloš Crnjanski: Naša nebesa (Krf, plava grobnica –odlomak)
7. Epske narodne pesme o hajducima (Mali Radojica,Stari Vujadin, Starina Novak i knez Bogosav)
8. Janko Veselinović: Hajduk Stanko (odlomci iz akreditovanih čitanki)
Republički nivo takmičenja
1. Epske narodne pesme o uskocima (Ivo Senković i aga od Ribnika, Ropstvo Janković Stojana)
2. Stefan Mitrov Ljubiša: Kanjoš Macedonović (odlomak)
3. Jovan Sterija Popović: Pokondirena tikva
4. Jovan Jovanović Zmaj: Jututunska juhahaha
5. Radoje Domanović: Vođa (odlomak)
6. Jovan Dučić: Podne
Književni termini i pojmovi
Opkoračenje.
Refren.
Cezura.
Vezani i slobodni stih.
Autorske lirske pesme: refleksivna i satirična pesma.
Jezičko-stilska izražajna sredstva: metafora, alegorija, gradacija, simbol, slovenska antiteza, figure ponavljanja (asonanca i aliteracija).
Funkcija motiva u kompoziciji lirske pesme.
Pesma u prozi.
Fabula i siže.
Statički i dinamički motivi.
Kompozicija.
Epizoda.
Idejni sloj književnog teksta.
Humor, ironija i satira.
Vrste karakterizacije književnog lika.
Unutrašnji monolog.
Hronološko i retrospektivno pripovedanje.
Dnevnik.
Putopis.
Autobiografija.
Legendarna priča.
Predanja o postanku bića, mesta i stvari.
Aforizam.
Poslovice, izreke; pitalice; zagonetke.
Dramska radnja; etape dramske radnje: uvod, zaplet, vrhunac, peripetija, rasplet.
Dramska situacija.
Drama u užem smislu.
OSMI RAZRED
Školski nivo takmičenja iz književnosti podrazumevaće nastavno gradivo 5, 6. i 7. razreda iz oblasti Književnost, kao i savladane sadržaje iz 8. razreda do kraja prvog polugodišta, zaključno sa decembrom.
Opštinski nivo takmičenja obuhvatiće i gradivo predviđeno za januar i februar. Za okružni nivo takmičenja potrebno je da učenici izuče i dela planirana za mart predlogom rasporeda gradiva. Za republički nivo takmičenja učenici će pripremiti gradivo osmog razreda u celosti, uz poznavanje ranije obrađenog gradiva u razredima drugog ciklusa osnovnog obrazovanja i vaspitanja.
Izostavljena su pojedina dela predviđena Nastavnim programom za osmi razred osnovnog obrazovanja i vaspitanja: dela obuhvaćena dopunskim izborom, naučnopopularni i informativni tekstovi, kao i pojedina dela predviđena Programom između kojih je moguć odabir za obradu.
Poznavanje književnih termina ispitivaće se i na poznatim i na učenicima nepoznatim tekstovima, datim u kraćem odlomku ili u formi rečenice u zadatku.
Opštinski nivo takmičenja
1. Dositej Obradović: Život i priključenija
2. Narodne epske pesme: Početak bune protiv dahija, Boj na Mišaru, Boj na Čokešini
3. Vuk Stefanović Karadžić: Žitije Ajduk Veljka Petrovića,O narodnim pevačima
4. Prota Mateja Nenadović: Memoari (odlomak)
5. Đura Jakšić: Otadžbina
6. Simo Matavulj: Pilipenda
7. Laza Lazarević: Sve će to narod pozlatiti
8. Momčilo Nastasijević: Truba
9. Branimir Ćosić: Pokošeno polje (odlomak iz poglavlja „Čitava jedna mladost”)
10. Danilo Kiš: Noć i magla
11. Miloš Crnjanski: Seobe I (odlomak)
12. Klod Kampanj: Zbogom mojih petnaest godina
Okružni nivo takmičenja
1. Petar II Petrović Njegoš: Gorski vijenac (odlomak Badnje veče)
2. Jovan Jovanović Zmaj: Đulići (izbor); Svetli grobovi
3. Branko Radičević: Đački rastanak
4. Narodne lirske ljubavne pesme: Srpska djevojka, Ljubavni rastanak
5. Narodna epsko-lirska pesma: Ženidba Milića Barjaktara
6. Desanka Maksimović: Proletnja pesma i Opomena
7. Vasko Popa: Očiju tvojih da nije
8. Marina Cvetajeva: Mesečev sjaj
Republički nivo takmičenja
1. Petar Kočić: Jazavac pred sudom(odlomak)
2. Ivo Andrić: Izbor pripovedaka o deci (Deca, Knjiga, Panorama)
3. Ivan V. Lalić: Vetar
4. Branislav Nušić: Sumnjivo lice
5. Molijer: Građanin plemić (odlomak)
Književni termini i pojmovi
Stilska sredstva: anafora i epifora, apostrofa.
Lirske vrste: narodne ljubavne pesme, običajne pesme (svatovske, tužbalice i zdravice); ljubavna pesma (autorska).
Epsko-lirske vrste: poema, balada.
Dramski spev.
Memoari.
Biografija.
Izmene u srednjim školama potražite OVDE.